Yapay zekâ (YZ) 70 yaşına giriyor, ancak kutlama havası yok. Piyasalar, dotcom balonunun patladığı döneme benzer bir güven çöküşüne hazırlanıyor. Hâlen sert bir düşüş yaşanmasa da, mevcut Yapay zekâ patlamasını besleyen üç temel varsayım artık sorgulanıyor:
-
Yapay zekanın işletmelere verimlilik ve kârlılık kazandıracağı,
-
bu alanda birkaç şirketin olağanüstü kâr elde edeceği,
-
her başarısızlığın geçici olacağı ve Yapay zekanın sürekli gelişeceği düşüncesi.
Verimlilik iddiaları boş çıktı
MIT’nin bu hafta yayımladığı rapora göre, Yapay zeka yatırımlarının yüzde 95’i net bir geri dönüş sağlamıyor. IBM ise projelerin yalnızca dörtte birinin olumlu sonuç verdiğini, sadece yüzde 16’sının şirket genelinde tam uygulanabilir olduğunu belirtiyor.
Güvenilirlik en büyük zayıflık: Üretken Yapay zeka (generative AI) hâlâ güvenilmez bir “dil papağanı” olmaktan öteye geçemiyor. Hatta Lloyds, Yapay zeka ürünlerinin öngörülemeyen performans sorunları için sigorta hizmeti sunmaya başladı.
IBM’e göre, şirketlerin Yapay zekaya yönelmesinin ana nedeni “fırsatı kaçırma korkusu” (FOMO). Ancak giderek daha fazla kişi “Kral çıplak” gerçeğini fark ediyor: Fiyatların düşeceği biliniyorsa aceleye gerek yok.
Dev yatırımlar boşa mı gidiyor?
Yapay zeka geliştirmek için milyarlarca dolar veri merkezlerine ve ekran kartlarına harcanıyor. Fakat her yeni özellik veya teknik, rakipler tarafından günler içinde kopyalanabiliyor. Açık kaynak modeller de özellikle kopyalanmak için geliştiriliyor. Bu nedenle büyük sermaye yatırımları savunulamaz hale geliyor.
Çin ise çok daha düşük maliyetle yüksek performanslı Yapay zeka modelleri üretiyor. Bu fark henüz hisse senedi piyasalarına yansımış değil.
Ayrıca, OpenAI’nin GPT-5 modeli de “daha fazla para → çok daha iyi sonuç” varsayımını çürüttü.
Olumsuz dış etkiler büyüyor
-
Eğitimin değer kaybı,
-
Yaratıcı işler ve haber piyasalarının çökmesi,
-
Düşük kaliteli içerik seli,
-
İşletmelerde dev güvenlik açıkları…
Üstelik dotcom çöküşünden farklı olarak, bu kez krizin ardından talebi canlandıracak gizli bir pazar da görünmüyor.
Soğuk bir Yapay Zeka kışı kapıda
Yapay zekanın veri analizi, prototipleme ve dil hizmetleri gibi niş alanlarda yaşamaya devam edeceği tahmin ediliyor. Uzman Gary Marcus, sektörün 50-100 milyar dolar büyüklüğünde kalabileceğini öngörüyor — bu, küresel reklam pazarının onda biri kadar.
FTSE100 endeksinin dotcom krizinden toparlanması 15 yıl sürmüştü. Yapay zekâ tarihinin büyük bölümü, yatırımcılar ve şirketler tarafından görmezden gelindiği “Yapay zekâ kışları” ile dolu. Bu kez gelecek olan en sert kış olabilir.
